UITTREKSEL UIT HET REGISTER DER BERAADSLAGINGEN VAN DE GEMEENTERAAD
Vergadering van : 27 oktober 2023
Aanwezig: | Els Robeyns, Burgemeester | Frank Cornitensis, Voorzitter | Ellen Punie, Ilse Bosmans, Kristien Treunen, Luc Knuts, Schepenen | Benny Maes, Eric Martens, Sandra Jans, Marc Weeghmans, Stijn Vandersmissen, Stéphanie Billen, Marina Scholts, Ronald Kenis, Willy Bex, Nicky Plaisier, Mathy Vanbrabant, Raadsleden | Chiel Herbots, Waarnemend algemeen directeur |
|
Verontschuldigd: | Gerry Briers, Gerda Missotten, Raadsleden | Mia Cuppens, Algemeen directeur |
|
Domein: Algemeen, bestuur, veiligheid en welzijn
PUNT 1 : TOETREDING GEMEENTE WELLEN TOT DE POLITIEZONE TONGEREN HERSTAPPE
DE RAAD,
Voorgeschiedenis/aanleiding
De noodzaak tot overstap naar een andere politiezone, ten gevolge van het uiteenvallen van PZ Kanton Borgloon n.a.v. de betreffende gemeentefusies.
Juridische grondslag
Decreet lokaal bestuur van 22.12.2017, gecoördineerd
Gemeentedecreet van 15.07.2005, gecoördineerd
Nieuwe gemeentewet van 24.06.1988, gecoördineerd
Decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur
Wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen
Het Koninklijk Besluit van 27 december 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Limburg in politiezones, waarbij in artikel 14 de gemeente Kortessem samen met de gemeenten Alken, Borgloon, Heers en Wellen wordt gedefinieerd als een politiezone.
Toelichting (feiten en context)
In 2016 werd in de Wet op de geïntegreerde politiedienst (WGP) de mogelijkheid ingevoerd om vrijwillig de grenzen (en aldus de samenstelling) van bestaande politiezones te wijzigen. Hiertoe dienen een aantal voorwaarden te zijn voldaan:
● er moet sprake zijn van een operationele of organisatorische meerwaarde (art. 91/11 WGP)
● zgn. dubbel akkoord of de goedkeuring van alle gemeenteraden van de bij de wijziging van de grenzen betrokken politiezones (art. 91/12 WGP), in casu de gemeenteraden van de politiezones Kanton Borgloon en Limburg Regio Hoofdstad (LRH)
● de defusie wordt gericht op een aansluitende fusie (m.a.w. geen loutere afscheuring) want er mogen niet meer politiezones ontstaan dan het huidige aantal in België (art. 9 WGP en verslag commissie wetsontwerp 54/1644, p. 3-4)
● iedere aldus ontstane nieuwe politiezone dient te vallen onder één hulpverleningszone (verslag commissie, p. 18), in dit geval hulpverleningszone Zuid-West Limburg.
Uit het bovenstaande blijkt dat de wetgever is uitgegaan van een vrijwillige wijziging waarbij één of meer gemeenten de zone verlaten en aansluiten bij een andere zone.
Ten gevolge van de principiële goedkeuring van een vrijwillige samenvoeging op 01/01/2025 van de gemeente Kortessem met de stad Hasselt enerzijds en de steden Borgloon en Tongeren zullen de grenzen van de politiezones (hoogstwaarschijnlijk) noodgedwongen wijzigen.
Over de definitieve goedkeuring van deze fusies hebben de betrokken gemeenteraden zich respectievelijk uitgesproken op 17 oktober jongstleden (Tongeren en Borgloon) of zullen de betrokken gemeenteraden zich uitspreken op 21 november aanstaande (Kortessem en Hasselt).
Tegelijk heeft de gemeente Alken de wens geuit om de PZ Kanton Borgloon vanaf 2025 te verlaten en aan te sluiten bij de PZ LRH. De gemeenteraadsbeslissingen dienaangaande dateren van 25 mei en 31 augustus 2023. De gemeente Kortessem heeft zulks ook nog eens besloten op 26 mei 2023.
Het politiecollege van de politiezone Kanton Borgloon nam op 30 juni 2023 kennis van deze beslissingen.
Bovenstaande democratische, lokale beslissingen hertekenen het grondgebied van de PZ Kanton Borgloon volledig. De politiezone Borgloon zoals we ze vandaag kennen, houdt op te bestaan op 1 januari 2025.
Eenvoudig kan men dus stellen dat de stad Borgloon en de gemeente Kortessem door hun geplande gemeentelijke fusie met Tongeren respectievelijk Hasselt sowieso de politiezone verlaten. Gemeentefusies worden immers door de Vlaamse overheid beslist zonder rekenschap te moeten houden met het politielandschap. Wat Alken betreft is er de principiële beslissing van de gemeenteraad tot aansluiten bij de PZ LRH.
Tot 1 januari 2025 zit men dus in het scenario van de vrijwillige defusie d.w.z. dat de betrokken gemeenten en politiezones de regie in eigen handen houden. Deze datum laat toe een traject op te stellen tussen de betrokken politiezones en de huidige legislatuur in de politiezone kanton Borgloon uit te doen.
Indien men geen beslissing zou nemen dan belandt men – door de gemeentelijke fusies tussen Borgloon en Tongeren en tussen Hasselt en Kortessem – vanaf 1 januari 2025 in een gedwongen spoor. De regie belandt dan bij de federale regering op basis van artikel 9 in fine WGP, die beslist over de indeling in politiezones tussen alle betrokken gemeenten bij een in ministerraad overlegd koninklijk besluit.
Het restant van de PZ Kanton Borgloon – de gemeenten Heers en Wellen – kan op zich in 2025 geen aparte zone blijven. Zo verdwijnt het politiegebouw van de politiezone met het vertrek van de stad Borgloon. Beide gemeenten sluiten daarenboven geografisch niet aan elkaar aan. Het verzekeren van een basispolitiezorg is onmogelijk. De vraag rijst dan ook welke opties op politievlak er nog resten.
Voor de gemeente Wellen komen drie politiezones in aanmerking met name de PZ Tongeren-Herstappe, de PZ St-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken en de PZ Lrh.
Om de wettelijk opgelegde taken en aangeboden dienstverlening te kunnen vervullen heeft een politiezone uiteraard personeel én middelen nodig, zo bv. gebouwen, voertuigen, uitrusting. Bij een defusie van de PZ Kanton Borgloon zullen deze middelen ook mee overgaan naar de zone(s) waarbij wordt aangesloten door de vertrekkende gemeenten.
● Het personeel, de roerende goederen en de overige activa en passiva van de politiezone Kanton Borgloon zullen bij een defusie worden verdeeld over de zones waarbij wordt aangesloten (zie hierna).
● De onroerende goederen volgen daarentegen de plaats van de ligging. Artikel 257quinquies/13, §1 WGP is daarover zeer duidelijk. Ze worden op de datum van de instelling van de nieuwe zones overgedragen naar de politiezone op wiens grondgebied ze liggen, met alle rechten, plichten en lasten. Hetzelfde geldt voor huurovereenkomsten van onroerende goederen.
Vermits onroerende goederen worden overgedragen volgens de plaats van de ligging zal het hoofdcommissariaat door de gemeentelijke fusie tussen Borgloon en Tongeren overgaan naar de PZ Tongeren-Herstappe. Dit behelst zowel de eigendom van het opgetrokken gebouw, het verleende opstelrecht alsook de verdere aflossingen van de lening.
De gronden waarop het commissariaat van de politiezone en de voorpost van de hulpverleningszone zijn gelegen zijn mede-eigendom van de gemeenten Borgloon, Wellen en Heers die hiervoor een recht van opstal hebben toegekend voor de duur van 50 jaar.
Aangezien Borgloon fusioneert met Tongeren, betekent dit praktisch dat het huidig commissariaat van de PZ Kanton Borgloon deel gaat uitmaken van het grondgebied van de politiezone Tongeren-Herstappe.
Omwille van de ligging van het politiecommissariaat in Borgloon is het strategisch en tactisch gezien een ideale uitvalsbasis naar Heers en vooral naar Wellen voor interventies en wijkwerking.
Ingevolge de geschetste wettelijke regeling, de zakenrechtelijke toestand van het commissariaat in Borgloon en de nabije ligging ervan bij Wellen wordt voorgesteld dat Wellen zou toetreden tot de politiezone Tongeren-Herstappe.
Concluderend: het is aangewezen om nu reeds een principiële keuze te maken voor de toekomstige optie waarbij de politiezone Kanton Borgloon ophoudt te bestaan en elke gemeente van de politiezone individueel beslist tot welke politiezone zij zal toetreden in 2025.
Argumentatie
Politionele/organisatorische meerwaarde
De toetreding van de gemeente Wellen tot de politiezone Tongeren-Herstappe moet de inwoners van Wellen een ruimere, professionelere en slagkrachtigere basispolitiezorg aanbieden. Een basispolitie met ruimte voor specialisatie en projectwerking om in te spelen op nieuwe fenomenen en maatschappelijke ontwikkelingen. Een sterke lokale verankering en het handhaven van het democratisch bestuursmodel waarbij de zeggenschap van de burgemeester over de bestuurlijke politie verzekerd is, blijven de hoekstenen van een laagdrempelige, aanspreekbare en zichtbare politiewerking.
Een toetreding van de gemeente Wellen tot de politiezone Tongeren-Herstappe (inclusief Borgloon) zal in de gemeente Wellen zorgen voor een ruimer, gevarieerder en professioneler politioneel aanbod, dat in ontwikkeling blijft om op nieuwe tendensen en fenomenen te kunnen inspelen.
Een politiezone heeft als taak ten dienste te staan van haar overheden, haar stakeholders, haar partners en haar bevolking.
Om haar taken performant uit te voeren heeft de wetgever voorzien dat een politiezone is opgebouwd uit verschillende functionaliteiten. Er zijn wettelijke percentages en normen bepaald voor elk van die functionaliteiten, maar niets belet dat de politiezone haar eigen invulling geeft met als oogpunt een nog effectievere en efficiëntere dienstverlening te kunnen aanbieden.
De politiezone Tongeren-Herstappe heeft de afgelopen vier jaren een transformatie ondergaan waarbij de zone zich ontwikkeld heeft tot een moderne, transparante en vooral aantrekkelijke organisatie in tal van opzichten.
Operationele visie
Infrastructuur
In de optiek dat Borgloon gemeentelijk fusioneert met Tongeren betekent dit praktisch dat de omschrijving van de politiezone aangepast wordt en dat het huidig commissariaat van de PZ Kanton Borgloon deel gaat uitmaken van het grondgebied van de nieuwe politiezone.
Vanuit verschillende oogpunten is het aangewezen om het gebouw te integreren in de politiezone. Haar ligging is vanuit strategisch en tactisch oogpunt een voordeel niet alleen voor interventies en wijkwerking in Borgloon maar ook als uitvalsbasis naar Heers en vooral naar Wellen.
Het is overigens juridisch perfect mogelijk om naast een hoofdgebouw ook een antenne als werkzetel op te nemen in de politiezone. Welk van de twee gebouwen zijnde de Ambiorixkazerne dan wél het commissariaat te Borgloon als hoofdgebouw zal gebruikt worden, kan in een latere fase nog bepaald worden.
Het gebruik van de beide gebouwen houdt direct ook in dat er vanuit sociaal oogpunt (wat dikwijls toch een knelpunt is voor het personeel én de syndicaten) een mensgerichte oplossing kan gezocht worden voor de verplaatsing woon-werk.
Functionaliteiten
Zoals hierboven vermeld is de politiezone opgebouwd of liever onderverdeeld in functionaliteiten met elk hun eigen opdrachten. Uiteraard vloeit de werking van deze functionaliteiten in elkaar over. Het is dus geenszins de bedoeling dat deze functionaliteiten of entiteiten als “ eilandjes “ los van elkaar gaan werken.
Interventie
In de huidige configuratie en in het kader van de samenwerking Haspengouw werken de interventiediensten van de beide zones al samen. Het samenbrengen ( van in elk geval een gedeelte ervan) zal leiden tot meer synergie.
Onthaal
Het is aangewezen gelet op de afstand tussen Borgloon en Tongeren dat in beide vestigingen een onthaaldienst wordt verzekerd.
Recherche
Op dit moment weerspiegelt de lokale recherche van de PZ Tongeren-Herstappe reeds 15 % percent van de operationele capaciteit en dit tot grote voldoening van de gerechtelijke overheid. Het is de bedoeling om dit percentage ongeacht het aantal gemeentes ( lees operationelen) op dat percentage te houden.
Een uitbreiding ( verhoging van het aantal personeelsleden ) brengt een nog grotere specialisatie met zich mee.
Wijkwerking
Zoals reeds gezegd zal o.a. de wijkwerking van Wellen vanuit het huidige commissariaat in Borgloon worden aangestuurd. Op dit moment is er in Tongeren één wijkagent per 3.500 inwoners. Die verhouding dient uiteraard in de nieuwe politiezone aangehouden te worden.
Verkeersdienst
De verkeersdienst is op dit moment wellicht het paradepaardje van de PZ Tongeren-Herstappe en behelst bijna 10 % van de operationele capaciteit. Ook daar zal een verhoging van het aantal personeelsleden zijn vruchten afwerpen naar de totaliteit van de nieuwe omschrijving.
Slachtofferbejegening
Op dit moment is er al goede samenwerking tussen de beide zones. Deze zal alleen maar verstevigd worden door de eenheid van commando.
Openbare orde
Het organiseren van grote evenementen ( Kroningsfeesten, carnaval,..) leert ook hier een verdere specialisatie een meerwaarde is. Een fusie creëert de mogelijkheid om hiervoor een aparte dienst op te richten.
Varia
Naast de verschillende functionaliteiten zijn er uiteraard nog enkele andere diensten zoals het LIK (lokaal informatiekruispunt), het gerechtelijk bureel, HRM e.a. diensten waarbij de uitbreiding van de formatie alleen maar zal leiden tot nog meer specialisatie.
En Covid 19 heeft ons geleerd dat communicatie via allerlei digitale platformen bijzonder performant kan zijn zodat personeel niet steeds fysiek dient aanwezig te zijn in het gebouw om te functioneren.
Vervolgens beschikt de PZ Tongeren-Herstappe al over een uitgebouwde dienst dierenpolitie die ook zijn nut zal kunnen bewijzen in de gemeentes die politioneel aansluiten.
Naast de innovatie op het vlak van uitrusting en allerlei middelen ( camerabewaking,..) beschikt de PZ Tongeren-Herstappe ook over een eigen ruimte voor geweldbeheersing wat op zich al uitzonderlijk is in het politielandschap.
Conclusie
De PZ Tongeren-Herstappe is een moderne en transparante organisatie die klaar staat om op een mensgerichte manier het personeel dat naar de fusiezone komt, op te vangen.
Tot slot, bij een wijziging van de grenzen van politiezones bestaan zowel de oude zones als de nieuwe zone een tijdje naast elkaar, kwestie van alles gedegen te kunnen voorbereiden. Wat de nieuwe zone betreft, wordt er dan ook in principe meteen een politiecollege samengesteld en wordt er een politieraad vanuit de betrokken gemeenteraden verkozen. Om hieraan tegemoet komen heeft de federale wetgever beslist dat wanneer deze wijziging tegelijkertijd is gekoppeld aan één of meerdere samenvoegingen van gemeenten, er geen verkiezing van een nieuwe politieraad dient te gebeuren maar de betrokken gemeenteraden van de nieuwe zone kunnen optreden tot aan de algehele vernieuwing van de politieraden in 2025, kwestie van op korte tijd geen twee verkiezingen te moeten doorvoeren.
Financiële luik
De wet op de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, bepaalt dat een politiezone over een belangrijke financiële autonomie beschikt. In de praktijk komt dit neer op het opstellen van een aparte begroting en rekening en een financieel beheer dat losstaat van de achterliggende gemeenten. Hiertoe beschikt de zone over twee belangrijke financieringsbronnen, enerzijds de federale dotaties of toelagen, anderzijds de gemeentelijke dotaties. Deze laatsten vormen het sluitstuk van de begroting, d.w.z. dat zij het verschil dekken tussen de uitgaven en de federale dotaties of toelagen. De respectievelijke bijdragen van de gemeenten worden in onderling overleg en bij algemeen akkoord bepaald. Het is pas in tweede instantie en bij ontstentenis van dergelijk akkoord dat men beroep moet doen op de wettelijke verdeelsleutel, de zgn. 60-20-20-regel.
De politionele/organisatorische meerwaarde die de zone Tongeren-Herstappe qua politiezorg biedt, heeft uiteraard een kostprijs.
Hierna worden drie mogelijke berekeningswijzen gegeven, met name de 60-20-20-regel, een berekening op basis van schema bevolking, infrastructuur, draagkracht, inkomen, veiligheid en toerisme, alsook een berekening op basis van de gemeentelijke en politionele morfologie. Hierbij moet worden opgemerkt dat talloze berekeningsvariaties mogelijk zijn en de uiteindelijke keuze en beslissing ligt bij de gemeente.
Onverminderd de gekozen berekeningswijze zal de overgang naar een politiezone van een hogere ranking, zoals in geval van de omringende zones van PZ Kanton Borgloon het geval is, onvermijdelijk tot gevolg hebben dat de bijdrage per inwoner hoger zal liggen. De zones LRH (rang 2) en Gingelom-Nieuwerkerken-Sint-Truiden en Tongeren-Herstappe (rang 3) zullen niet inleveren op hun huidige dienstverlening, maar hetzelfde aanbieden aan de nieuw bijgekomen gemeenten, wat onvermijdelijk een kostprijs heeft.
De berekeningen in de scenario’s die hierna volgen zijn, gebaseerd op de gegevens van 2023 en maken aldus alleen een indicatie uit (met afrondingen). Er is evenmin rekening gehouden met eventuele correcties door de zones (bv. omdat de PZ Kanton Borgloon verhoudingsgewijs meer federale en sociale toelagen ontvangt, zou een deel van deze meerontvangst kunnen worden verrekend bij aansluiting in een nieuwe zone).
Aangezien de situatie van Heers gelijkaardig is aan die van Wellen wordt voor de financiële berekening uitgegaan van de toetreding van Wellen en Heers tot de politiezone Tongeren-Herstappe.
Het gemiddelde van de drie berekeningswijzen levert volgende verhoudingen op :
● Tongeren+Borgloon 78,99 %
● Herstappe 0,14 %
● Heers 10,64 %
● Wellen 10,23 %
Men verkrijgt aldus voor deze zone een theoretische gemeentelijke totaalbijdrage van 7.226.497,82 euro, wat uitgesplitst het volgende resultaat geeft :
● Tongeren+Borgloon € 5.708.210,63 (4.903.564,76 thans)
● Herstappe € 10.117,10 (5.915,96 thans)
● Heers € 768.899,37 (572.529,11 thans)
● Wellen € 739.270,72 (573.699,43 thans)
Vergeleken met de huidige bijdrage van Wellen in de politiezone Kanton Borgloon komt dit neer op een meerprijs van 165.571,29 euro. Per inwoner maakt dit 98,88 euro in de nieuw te vormen politiezone t.o.v. 76,73 euro per inwoner in de huidige politiezone Kanton Borgloon.
Volledigheidshalve en ter illustratie volgen hierna de berekeningen voor de toetreding van Wellen tot de politiezone Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken (a) en van Wellen en Heers tot de politiezone Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken (b) en van Wellen tot de politiezone Lrh (c).
- Wellen naar PZ Gingelom-Nieuwerkerken-Sint-Truiden
Het gemiddelde van de drie berekeningswijzen levert volgende verhoudingen op :
● Gingelom 10,03 %
● Nieuwerkerken 7,90 %
● Sint-Truiden 73,23 %
● Wellen 8,84 %
Men verkrijgt aldus voor deze zone een theoretische gemeentelijke totaalbijdrage van 8.699.293,82 euro, wat uitgesplitst het volgende resultaat geeft :
● Gingelom € 872.539,17 (825.001,- thans)
● Nieuwerkerken € 687.244,21 (670.313,- thans)
● Sint-Truiden € 6.370.492,86 (6.200.587,- thans)
● Wellen € 769.017,58 (573.699,43 thans)
Vergeleken met de huidige bijdrage van Wellen in de politiezone Kanton Borgloon komt dit bij een overgang van Wellen naar de PZ St-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken neer op een meerprijs van 195.318,15 euro. Per inwoner maakt dit 102,86 euro in de nieuwe te vormen politiezone t.o.v. 76,73 euro per inwoner in de huidige politiezone Kanton Borgloon.
- Wellen én Heers naar PZ Gingelom-Nieuwerkerken-Sint-Truiden
Het gemiddelde van de drie berekeningswijzen levert volgende verhoudingen op :
● Gingelom 9,12 %
● Heers 8,48 %
● Nieuwerkerken 7,23 %
● Sint-Truiden 67,09 %
● Wellen 8,08 %
Men verkrijgt aldus voor deze zone een theoretische gemeentelijke totaalbijdrage van 9.339.552,58 euro, wat uitgesplitst het volgende resultaat geeft :
● Gingelom € 851.767,20 (825.001,- thans)
● Heers € 791.994,06 (572.529,11 thans)
● Nieuwerkerken € 675.249,65 (670.313,- thans)
● Sint-Truiden € 6.265.905,83 (6.200.587,- thans)
● Wellen € 754.635,85 (573.699,43 thans)
Vergeleken met de huidige bijdrage van Wellen in de politiezone Kanton Borgloon komt dit bij een overgang van Wellen en Heers naar de PZ St-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken neer op een meerprijs van 180.936,42 euro. Per inwoner maakt dit 100,94 euro in de nieuwe te vormen politiezone t.o.v. 76,73 euro per inwoner in de huidige politiezone Kanton Borgloon.
- Wellen naar PZ LRH
Het gemiddelde van de drie berekeningswijzen levert volgende verhoudingen op :
● Alken 4,89 %
● Diepenbeek 8,10 %
● Halen 4,19 %
● Hasselt + Kortessem 58,34 %
● Herk-de-Stad 5,25 %
● Lummen 6,81 %
● Wellen 2,93 %
● Zonhoven 9,49 %
Dit percentage in cijfers vertalen is vrij moeilijk, vermits er geen zicht is op welke kosten dergelijke zone concreet moet dragen. Om toch een eerste indruk te geven worden de gewone uitgaven 2023 van de betrokken zone en deel van de vertrekkende gemeenten in de PZ Kanton Borgloon genomen, weze het gecorrigeerd met de federale toelagen en ontvangsten vorige dienstjaren. Dit bedrag dat de gemeenten theoretisch als sluitstuk van de begroting zouden moeten betalen is dan nog eens opgeteld met wat de gemeenten in 2023 effectief betalen en gedeeld.
Men verkrijgt aldus voor deze zone een theoretische gemeentelijke totaalbijdrage van 31.596.910,13 euro, wat uitgesplitst het volgende resultaat geeft :
● Alken € 1.545.088,91 (943.860,03 thans)
● Diepenbeek € 2.559.349,72 (2.526.240,- thans)
● Halen € 1.323.910,53 (1.295.317,- thans)
● Hasselt + Kortessem € 18.433.637,37 (17.811.784,81 thans)
● Herk-de-Stad € 1.658.837,78 (1.629.417,- thans)
● Lummen € 2.151.749,58 (2.017.371,- thans)
● Wellen € 925.789,47 (573.699,43 thans)
● Zonhoven € 2.998.546,77 (2.896.582,- thans)
Let wel, de zone LRH zal wellicht hierop nog correcties doorvoeren, gelet op de hogere federale dotaties die Alken en Wellen meebrengen uit de politiezone Kanton Borgloon
Vergeleken met de huidige bijdrage van Wellen in de politiezone Kanton Borgloon komt dit bij een overgang van Wellen naar de PZ Lrh neer op een meerprijs van 352.090,04 euro. Per inwoner maakt dit 123,98 euro in de politiezone Lrh t.o.v. 76,73 euro per inwoner in de huidige politiezone Kanton Borgloon.
Procedure (vrijwillige) defusie politiezone
De vrijwillige defusie is het meest eenvoudige scenario vermits er een loutere toepassing gebeurt van artikel 91/1 e.v. WGP.
Uitgaande van een vrijwillige defusie zijn volgende twee factoren van belang voor de planning en timing van de volgende te nemen procedurestappen :
● de gemeenten (Borgloon -Tongeren en Hasselt – Kortessem) moeten uiterlijk op 31 december 2023 een definitieve beslissing tot fusie op 1 januari 2025 indienen bij de Vlaamse Regering om te genieten van een schuldovername. Zoals vermeld, hebben de betrokken gemeenteraden hierover op 17 oktober beslist of zullen zij dit doen op 21 november.
● de omzendbrief d.d. 9 juni 2023 van Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen stelt dat in een verkiezingsjaar geen beslissingen mogen worden die het beleid van de nieuwe raden of de toekomstige ontwikkeling van de financiën nodeloos zouden verstoren.
Procedureel vertaalt dit alles zich als volgt :
WAT? | WANNEER? DUIDING? | WETSGROND |
1 . Bepalen van operationele /organisatorische meerwaarde | -Vóór de aanvraag - door gemeenteraad vertrekkende gemeente(n) : Heers, Wellen en Borgloon - Naast de meerwaarde in de strikte betekenis moet in dit geval ook verwezen naar het feit dat door de lopende gemeentelijke fusietrajecten binnen PZ kanton Borgloon met de overblijvende gemeenten binnen deze zone niet langer de basispolitiezorg kan gegarandeerd worden waardoor een aansluiting bij een ander PZ zich opdringt. Dit moet dus ook door de gemeenteraden worden vastgesteld - timing : Gemeenteraad 10/2023 | 91/11 WGP |
. Gezamenlijke gemotiveerde aanvraag door de gemeenteraden die deel uitmaken van de vorige politiezones bij de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken. In bijlage:* - naamlijst van personeelsleden die worden overgeheveld naar elk van de nieuwe politiezones rekening houdend met minimale dienstverlening;
- de inventaris van de roerende goederen die worden overgedragen naar elk van de nieuwe politiezones;
- de regeling betreffende de overname van de lopende geschillenprocedures.
| - Instemming vereist van alle gemeenteraden zowel van ontvangende als vertrekkende gemeenten : gemeenten zones LRH, Kanton Borgloon en Tongeren Herstappe
- op advies van korpschefs
- timing : gemeenteraad : 11/2023 voorbereiding korpschefs :
10 - 11/2023 | 91/12 + 257quinquies/12 WGP |
3. Koninklijk Besluit tot bepaling van het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezone (eerste KB). | - Op voordracht van de beide ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie. - De bevoegdheden van de organen van de vorige politiezones (gemeente-/politieraad, college van burgemeester en schepenen/politiecollege) worden beperkt tot de handelingen die betrekking hebben op het dagelijks beheer, de dringende zaken en de lopende zaken. - timing : 01/2024 | 91/12 WGP |
4. Verzamelstap Tussenperiode waarin een overeenkomst tussen de betrokken gemeenten kan worden gesloten om de werkingsmodaliteiten in de hoedanigheid van een enkele operationele entiteit vast te leggen. | - voorbereiding overgang nieuwe zone - geen nieuwe politieraad of politiecollege wel gemeentelijke betrokkenheid: gemeenteraden oefenen bevoegdheden politieraad uit en burgemeesters die van het politiecollege - Gans 2024
| 257quinquies/4/16/17 WGP |
5.koninklijk besluit tot Instelling nieuwe politiezones | - datum van ingang gemeentelijke fusies - huidige zones kunnen lopende legislatuur voleindigen - Nieuwe zones starten met nieuwe volwaardige termijn - 01/01/2025 | 257quinquies/5/ 11 juncto WGP |
6. Ter goedkeuring voorleggen van de nieuwe zonale veiligheidsplannen aan de Ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie. | Binnen de vier maanden na de oprichting van de nieuwe politiezones - Voor 01/05/2025 | 91/8/13 WGP |
Aandachtspunten
- Strikt wettelijk hebben de organen - politieraden en politiecolleges - van de betrokken politiezones in de hele procedure geen formele bevoegdheid. Vanuit goed bestuur is het nochtans wenselijk om hen te betrekken in het verloop en hen derhalve regelmatig te informeren
- Bij de gezamenlijke gemotiveerde aanvraag in stap 2 moet een naamlijst worden gevoegd van de personeelsleden die overgeheveld worden naar elk van de nieuwe zones. Op het moment van de aanvraag is het aan te bevelen dat reeds duidelijk vaststaat welk personeel naar welke zone gaat.
De wet schrijft geen normen voor waaraan men in concreto moet voldoen (bv. evenredige opsplitsing in graden), alleen dat het overgedragen personeel de nieuwe zones moet toelaten de basispolitiezorg te verzekeren
- Stap 4 is een verzamelstap die de voorbereiding van de instelling van de lokale politie van de nieuwe zones inhoudt. In casu duurt hij gans 2024.
Na de publicatie van het 1e KB komt men in een soort tussenperiode waarin zowel de oude zones moeten blijven functioneren (middels hun organen wiens bevoegdheden beperkt worden) en de overgang naar de nieuwe zones dient voorbereid.
Vermits de defusie van kanton Borgloon tegelijkertijd gepaard gaat met gemeentelijke fusies geldt art. 257quinquies/17 en zal er géén verkiezing van de leden van de politieraden van de nieuwe zones plaatsvinden. Deze verkiezing zal pas gebeuren na de inplaatsstelling van de nieuwe politiezones op 01.01.2025 (zgn. algehele vernieuwing van de politieraden gelet op nieuwe lokale legislatuur). De bevoegdheden van de nieuwe politieraad worden in afwachting gezamenlijk uitgeoefend door alle betrokken gemeenteraden van de betrokken nieuwe politiezone.
Ook worden er in afwachting van de inplaatsstelling van de nieuwe politiezones geen nieuwe politiecolleges gevormd. De bevoegdheden van deze in de nieuwe politiezones worden gezamenlijk uitgeoefend door alle betrokken burgemeesters. Qua stemming geldt art. 91/13 juncto 91/7 WGP waarbij het aantal stemmen waarover de burgemeesters beschikken, wordt bepaald op basis van de politietoelage die zijn of haar gemeente inbracht in de vorige politiezone waartoe zij behoorde
- Het mandaat van korpschef in de zgn. ontvangende zones (= zones waarnaar de gemeenten van de gedefusioneerde zone bij aansluiten) moet niet worden vacant verklaard, zo deze operatie tegelijkertijd gepaard gaat met een fusie van gemeenten (art. 257quinquies/17 WGP). Dit geldt mutatis mutandis ook voor de bijzonder rekenplichtige en de politiesecretaris. Bedoeling van deze uitzondering is om geen hiaat te krijgen in de politiebedeling en de voorbereiding naar de nieuwe zonestructuur meteen van start te kunnen laten gaan. Er begint wel geen nieuw mandaat van korpschef, de termijn van zijn mandaat in de huidige, ontvangende zone blijft doorlopen
- Qua lot van de goederen van de bestaande politiezones dient een onderscheid gemaakt :
● De onroerende goederen (zie hoger) ullen de plaats van de ligging volgen (art. 257quinquies/13, §1 WGP). Ze worden op de datum van de instelling van de nieuwe zones overgedragen naar de politiezone op wiens grondgebied ze liggen, met alle rechten, plichten en lasten (dus ook aflossingen). In §3 van hetzelfde wetsartikel geldt eenzelfde regeling voor huurovereenkomsten met betrekking tot onroerende goederen zich op het grondgebied van de nieuwe politiezone zullen bevinden
● Zoals reeds vermeld dient al bij de aanvraag tot defusie een inventaris van alle roerende goederen te worden opgesteld en naar welke nieuwe politiezone ze worden overgedragen. Luidens art. 257quinquies/11 juncto 257quinquies/7 WGP gebeurt deze overdracht van rechtswege op datum van de instelling van de nieuwe politiezones en in de staat waarin ze zich bevinden, met inbegrip van de lasten en verplichtingen aan deze goederen. De vorige politiezones blijven evenwel hoofdelijk gehouden tot de verplichtingen waarvan de betaling of de uitvoering verhaalbaar waren vóór de instelling van de nieuwe zones
● De activa en passiva worden van rechtswege door de nieuwe politiezones overgenomen ten belope van het aandeel van het personeelsbestand dat wordt overgeheveld (art. 257quinquies/14, §2 WGP).
- Ter voorbereiding van de nieuw te vormen politiezone zullen in de tussenperiode van 2024 een aantal zaken moeten aangevraagd of stukken opgemaakt, zo bv.:
● De personeelsformatie van de nieuwe politiezones moet in overeenstemming zijn met de formatie- en organisatienormen ter zake
● Bij de begroting van de nieuwe politiezones dienen de bedragen van de gemeentelijke dotaties twee jaar lang minstens gelijk te zijn aan het bedrag dat de gemeente betaalde in de vroegere zone (art. 91/13 juncto 91/9 WGP). De federale toelagen en dotaties evenals het bedrag van het correctiemechanisme van de zone kanton Borgloon worden verdeeld tussen de nieuwe politiezones die resulteren uit de defusie à rato van de loonkosten van de personeelsleden van het operationeel en CALOG-kader die overgeheveld worden naar elk van de nieuwe politiezones. Deze loonkost wordt berekend op de maand voorafgaand aan de maand van de aanvraag (art. 91/15 en 257quinquies/13, §2 WGP).
Het overgedragen personeel levert de ratio op waarbinnen er tot een verdeling van federale toelagen, activa, passiva… wordt overgegaan (uitzondering zijn de onroerende goederen en huurovereenkomsten op dergelijke goederen die de plek van ligging volgen).
- De instelling van de lokale politie kan slechts op de eerste dag van een trimester, in casu wordt geopteerd voor 01.01.2025 vermits dit de huidige zones toelaat de lopende legislatuur te voleindigen en de nieuwe zones te starten met een nieuwe, volwaardige termijn. De gemeentelijke fusies gaan bovendien ook in op die datum. Het tweede KB zal dan ook noodgedwongen terugwerkende kracht krijgen.
BESLUIT:
Goedkeuren
15 stemmen voor: Els Robeyns, Ellen Punie, Ilse Bosmans, Kristien Treunen, Luc Knuts, Eric Martens, Sandra Jans, Marc Weeghmans, Stijn Vandersmissen, Stéphanie Billen, Marina Scholts, Ronald Kenis, Nicky Plaisier, Mathy Vanbrabant en Frank Cornitensis
2 onthoudingen: Benny Maes en Willy Bex
De raad beslist:
Art. 1 Op basis van het gevoerde onderzoek beslist de gemeenteraad om de procedure op te starten om de politiezone kanton Borgloon te verlaten op 1 januari 2025 en op die datum aan te sluiten bij de politiezone Tongeren-Herstappe.
Art. 2 Er wordt hiertoe een formele aanvraag gericht naar de overige gemeenteraden van de zones kanton Borgloon en Tongeren-Herstappe.
De vergadering wordt opgeheven om 21:30 uur.
NAMENS DE GEMEENTERAAD Op bevel: |
De waarnemend algemeen directeur | | De voorzitter gemeenteraad |
get. Chiel Herbots | | get. Frank Cornitensis |
|
VOOR EENSLUIDEND UITTREKSEL 
|
Chiel Herbots Waarnemend algemeen directeur | | Els Robeyns Burgemeester |